De ouderlijke boedelverdeling is de Nederlandse standaard. Veel nalatenschappen bestaan uit een eigen woning, een inboedel en een klein banktegoed. Het kwam regelmatig voor dat het kleine banktegoed niet toereikend was om na het eerste overlijden de verschuldigde erfbelasting door de kinderen te kunnen betalen. Mede ingegeven door de economische crisis zijn veel testamenten aangepast. Een van de meest gebruikte testamentvormen daarbij was het tweetrapstestament.

Wat is het tweetrapstestament?

Een tweetrapstestament bepaalt dat bij een overlijden van de eerste ouder het gehele vermogen naar de langstlevende overgaat. De langstlevende ouder heeft immers een vrijstelling van € 636.180, waardoor bij het eerste overlijden geen erfbelasting verschuldigd is. De vrijstelling van de kinderen bedraagt ‘slechts’ € 20.148.

Als vervolgens de tweede echtgenoot overlijdt, dan erven de kinderen het gehele vermogen van de langstlevende ouder.

Voordeel: 

Er hoeft geen erfbelasting betaald te worden bij een eerste overlijden.

Nadeel: 

De vrijstelling van de kinderen ad € 20.148 bij een eerste overlijden gaat volledig verloren, waardoor er (op familieniveau) een hogere erfbelastingschuld ontstaat.

De kinderen worden feitelijk onterfd bij het eerste overlijden.

De eigen bijdrage na opname in een zorginstelling stijgt, omdat er geen mogelijkheid is om (zonder heffing van schenkbelasting) het erfdeel van de eerst overledene uit te betalen.

Opmerking BM-Advisering:

Een testament waarin meerdere mogelijkheden zijn opgenomen (keuze-testament) functioneert vaak het beste in de dagelijkse praktijk. Binnen een periode van enkele maanden moeten de erfgenamen zelf de meest ideale keuze maken uit de geboden mogelijkheden. Wordt er niet gekozen, dan is de wettelijke regeling van toepassing. Een eerste overlijden op 50-jarige leeftijd of een eerste overlijden op 80-jarige leeftijd, is voor de langstlevende echtgenoot toch een wereld van verschil. Het gaat erom dat maximale vrijheden ingebouwd worden. Enkel kijken naar de verschuldigde erfbelasting is lang niet in alle gevallen de beste keuze. Bij een eerste overlijden en een gevorderde leeftijd van de langstlevende ouder kan het zinvol zijn reeds onroerend goed op naam van de kinderen te zetten. Als er kleinkinderen zijn, is het aan te bevelen om dezen in het testament via een legaat op te nemen.

In de notarispraktijk wordt tegenwoordig gewerkt met een tweetrapsmaking in het testament. Dit houdt in dat de testateur (insteller) bepaalt dat zijn nalatenschap wordt verkregen door een eerste verkrijger (de bezwaarde, langstlevende ouder) en dat, als deze overlijdt de nalatenschap resp. het erfdeel of wat ervan nog over is, moeten worden uitgekeerd aan een door de testateur aangewezen tweede verkrijger (de verwachter, kinderen). De testateur beschikt in deze situatie als het ware tweemaal over zijn nalatenschap. Zowel de bezwaarde als de verwachter erft naar het tarief alsof zij rechtstreeks van de erflater-insteller hebben verkregen. Bij het tweede overlijden zal door de verwachter nog een successie-aangifte gedaan moeten worden voor de (verlate) verkrijging ter zake het eerste overlijden.

BM-Advisering kan u uiteraard bij een en ander adviseren en assisteren.